PFAS tijdlijn
door Grondrecht 1938 tot vandaag
1938
Roy Plunkett, een DuPont medewerker, ontdekt bij een onderzoek naar verbeterde productiemethoden voor freon gas, bij toeval de eerste PFAS verbindingen als nevenproduct.
bron DuPont
het ontstaan
1947
3M start met de massaproductie van C8 of PFOA, een van de bekendste van de duizenden mogelijke per- en polyfluoralkyl chemicaliën van de PFAS familie.
bron American Chemical Society
start productie
1951
DuPont start de productie van Teflon op basis van PFOA in Parkersburg, West Virginia in de VS.
cfr. de docu The Devil We Know.
bron Wikipedia
DuPont introduceert Teflon
cfr. de docu The Devil We Know.
1954
De eerste geruchten over de mogelijke toxiciteit van PFOA en andere PFAS steken de kop op.
toxische geruchten
1955
Uit een studie van de Stanford University blijkt dat PFAS zich bindt aan eiwitten in het menselijk lichaam.
De verbinding breekt biologisch niet af, en stapelt zich levenslang op in het lichaam.
De term ‘forever chemicals‘ is een feit.
bron Department of Chemistry, Stanford University
studie Stanford University
De verbinding breekt biologisch niet af, en stapelt zich levenslang op in het lichaam.
De term ‘forever chemicals‘ is een feit.
1961
De huis-toxicoloog van DuPont stelt in een intern document dat PFAS chemicaliën schadelijk zijn en met uiterste voorzichtigheid moeten behandeld worden.
De grote doofpotoperatie begint.
bron DuPont
toxicoloog DuPont stelt vast
De grote doofpotoperatie begint.
1963
Wetenschappers van de US Navy werken samen met 3M aan de ontwikkeling van brandremmend blusschuim (AFFF), op basis van PFOS.
Een ontwikkeling die later verantwoordelijk zal blijken voor enorme PFAS vervuiling rond brandweerkazernes en luchthavens wereldwijd.
bron US National Institutes of Health
3M opent z’n Europese hoofdkantoor in Diegem.
bron 3M
brandremmend blusschuim
Een ontwikkeling die later verantwoordelijk zal blijken voor enorme PFAS vervuiling rond brandweerkazernes en luchthavens wereldwijd.
3M in Europa
1971
3M start met een productie-eenheid in Zwijndrecht waar voornamelijk halffabrikaten worden geproduceerd voor andere 3M-vestigingen.
Onder meer lijmen voor Scotch-plakband, synthetische rubbers voor de automobiel- en chemische industrie en koelmiddelen voor de elektronicasector lopen er van de band.
bron 3M
3M Zwijndrecht
Onder meer lijmen voor Scotch-plakband, synthetische rubbers voor de automobiel- en chemische industrie en koelmiddelen voor de elektronicasector lopen er van de band.
1998
Wilbur Tennant, een landbouwer uit Parkersburg, West Virginia, waarvan het vee met vreemde symptomen om het leven kwam, start een rechtzaak tegen DuPont.
De ietsje atypische milieu advocaat Rob Bilott bijt zich vast en voert de zaak tot op het bot. De rechtzaak resulteert twee decennia later in een miljoenen schikking met duizenden benadeelden.
De Tennant case wordt de directe aanleiding voor de docu The Devil We Know en later de film Dark Waters.
bron The New York Times
the Tennant case
De ietsje atypische milieu advocaat Rob Bilott bijt zich vast en voert de zaak tot op het bot. De rechtzaak resulteert twee decennia later in een miljoenen schikking met duizenden benadeelden.
De Tennant case wordt de directe aanleiding voor de docu The Devil We Know en later de film Dark Waters.
1999
Richard Purdy, een milieuspecialist van 3M in de VS, schrijft voor zijn vertrek een vlammende ontslagbrief, waarin hij het bedrijf verwijt onethisch te handelen en de leefomgeving in gevaar te brengen met PFOS en PFOA.
Een quote uit zijn brief:
“Ik stuitte voortdurend op blokkades, vertragingen en besluiteloosheid. Wekenlang heb ik de verzekering gekregen dat mijn stalen spoedig zouden worden geanalyseerd, zonder ooit resultaten te zien. Telkens is er een uitvlucht en er wordt amper iets bereikt.”
bron Richard Purdy
Richard Purdy
Een quote uit zijn brief:
“Ik stuitte voortdurend op blokkades, vertragingen en besluiteloosheid. Wekenlang heb ik de verzekering gekregen dat mijn stalen spoedig zouden worden geanalyseerd, zonder ooit resultaten te zien. Telkens is er een uitvlucht en er wordt amper iets bereikt.”
2000
De Amerikaanse milieudienst EPA kondigt, na het inkijken van 3M documenten, een wereldwijd kankeralarm af voor PFOS.
Onder druk van hangende rechtzaken en het EPA kondigt 3M aan de productie van PFOS en PFOA ‘spontaan’ af te bouwen. Nieuwe PFAS varianten, waarvan de toxiciteit nog niet bewezen is, nemen de plaats van het geviseerde PFOS in.
bron De Morgen
Ondanks de afbouw van de productie vloeit er nog steeds PFOS in de Schelde, omwille van de gigantische hoeveelheid gedumpte chemicaliën in de bodem onder de 3M site, Blokkersdijk en het Oosterweel terrein.
De huidige saneringsprocedure bestaat uit het wegpompen van het grondwater via filterinstallaties met beperkte capaciteit, de resterende chemicaliën worden vrij geloosd in de Schelde.
Ondertussen zit er 110 keer meer PFOS in de Zeeschelde dan toegestaan.
afbouw PFOS en PFOA productie
Onder druk van hangende rechtzaken en het EPA kondigt 3M aan de productie van PFOS en PFOA ‘spontaan’ af te bouwen. Nieuwe PFAS varianten, waarvan de toxiciteit nog niet bewezen is, nemen de plaats van het geviseerde PFOS in.
Ondanks de afbouw van de productie vloeit er nog steeds PFOS in de Schelde, omwille van de gigantische hoeveelheid gedumpte chemicaliën in de bodem onder de 3M site, Blokkersdijk en het Oosterweel terrein.
De huidige saneringsprocedure bestaat uit het wegpompen van het grondwater via filterinstallaties met beperkte capaciteit, de resterende chemicaliën worden vrij geloosd in de Schelde.
Ondertussen zit er 110 keer meer PFOS in de Zeeschelde dan toegestaan.
2001
Professors Giesy en Kannan rapporteren voor het eerst over de wijde verspreiding van PFOS in de natuur.
Diezelfde Giesy word later in 2018 aangeklaagd omdat hij 3M zou hebben geholpen bij het tegenhouden van academisch onderzoek naar de schadelijke effecten van PFAS.
bron Giesy en Kannan report
Een 3M epidemioloog onderzoekt tot drie keer toe de bloedstalen van 3M werknemers, zowel in Zwijndrecht als in Alabama.
Hij ziet een verband tussen de hoeveelheid flurochemicaliën in hun bloed en hun cholesterolwaarden, die veel hoger liggen bij werknemers met veel fluor in het bloed.
“Dat zorgt voor een verhoogd risico op hartaandoeningen”, concludeert hij.
Een conclusie die hij later in 2003, nog steeds in dienst is van 3M, alweer afzwakt, en zegt dat het om een “minimaal effect” gaat.
bron De Morgen
Giesy en Kannan
Diezelfde Giesy word later in 2018 aangeklaagd omdat hij 3M zou hebben geholpen bij het tegenhouden van academisch onderzoek naar de schadelijke effecten van PFAS.
intern 3M rapport
Hij ziet een verband tussen de hoeveelheid flurochemicaliën in hun bloed en hun cholesterolwaarden, die veel hoger liggen bij werknemers met veel fluor in het bloed.
“Dat zorgt voor een verhoogd risico op hartaandoeningen”, concludeert hij.
Een conclusie die hij later in 2003, nog steeds in dienst is van 3M, alweer afzwakt, en zegt dat het om een “minimaal effect” gaat.
2004
De UA ontdekt ongeziene PFOS concentraties in muizen, vogels en vissen uit de omgeving van de 3M-site in Zwijndrecht.
In de periode rond deze ontdekking (4 jaren ervoor en erna), wordt duidelijk dat er een gigantische hoeveelheid PFOS in de grond zit, onder de terreinen van 3M, maar ook in het het natuur- en volgelreservaat Blokkerdijk, als in de ruimere omgeving.
bron MIRA Milieurapport Vlaanderen
PFOS concentraties in muizen
In de periode rond deze ontdekking (4 jaren ervoor en erna), wordt duidelijk dat er een gigantische hoeveelheid PFOS in de grond zit, onder de terreinen van 3M, maar ook in het het natuur- en volgelreservaat Blokkerdijk, als in de ruimere omgeving.
2006
Het EPA, Environmental Protection Agency, of het Amerikaans Federaal Milieuagentschap, dwingt via het PFOA Stewardship Program acht producenten in de PFAS industrie om het gebruik van PFOA aan banden te leggen .
Ook DuPont stopt als een van de acht deelnemers ‘vrijwillig’ met het gebruik van PFOS en PFOA in z’n productiemethoden.
bron EPA
DuPont bouwt gebruik PFOA af
Ook DuPont stopt als een van de acht deelnemers ‘vrijwillig’ met het gebruik van PFOS en PFOA in z’n productiemethoden.
2008
3M waarschuwt voor de extreme (en gevaarlijke) vervuiling rond Blokkersdijk.
Wie zit er aan tafel? OVAM en BAM nv / Lantis.
Lantis wist dus van de PFOS vervuiling maar houdt er geen rekening mee wanneer het de begroting opmaakt voor de Oosterweelverbinding.
Recent beweerde Luc Hellemans, CEO van Lantis, dat PFOS voor hen een vrij nieuwe ontdekking is.
Blokkersdijk
Wie zit er aan tafel? OVAM en BAM nv / Lantis.
Lantis wist dus van de PFOS vervuiling maar houdt er geen rekening mee wanneer het de begroting opmaakt voor de Oosterweelverbinding.
Recent beweerde Luc Hellemans, CEO van Lantis, dat PFOS voor hen een vrij nieuwe ontdekking is.
2009
De Vlaamse overheid krijgt de resultaten van de studie over de PFAS vervuiling.
Er worden extreem hoge concentraties PFOS gevonden in het bloedserum van mensen rond zowel de Antwerpse als de Gentse haven.
bron samenvattend rapport BFRISK: UA
PFOS in Vlaamse havens
Er worden extreem hoge concentraties PFOS gevonden in het bloedserum van mensen rond zowel de Antwerpse als de Gentse haven.
2010
In het Amerikaanse Minnesota begint de toenmalige openbarer aanklager, Lori Swanson, een rechtzaak tegen de lokale fabriek van 3M (Minesota Mining and Manufacturing corporation).
Ze beschuldigt het bedrijf van de vervuiling van de natuurlijke watervoorraden met PFAS, in het oosten van Minneapolis en Saint Paul. Swanson verwijst in haar aanklacht onder meer naar het groeiende wetenschappelijke bewijs over de mogelijke gezondheidseffecten van deze groep PFAS chemicaliën.
3M gaat in de verdediging, onder meer door het bloedonderzoek aan te halen waaraan een aantal medewerkers van de fabriek in Zwijndrecht hebben deelgenomen.
bron The Minnesota Attorney General
Minesota vs 3M
Ze beschuldigt het bedrijf van de vervuiling van de natuurlijke watervoorraden met PFAS, in het oosten van Minneapolis en Saint Paul. Swanson verwijst in haar aanklacht onder meer naar het groeiende wetenschappelijke bewijs over de mogelijke gezondheidseffecten van deze groep PFAS chemicaliën.
3M gaat in de verdediging, onder meer door het bloedonderzoek aan te halen waaraan een aantal medewerkers van de fabriek in Zwijndrecht hebben deelgenomen.
2014
Voormalig burgemeester van Zwijndrecht, Willy Minnebo, wordt door Wendy d’Hollander, onderzoekster aan de UA, ingelicht over de resultaten van haar doctoraatstudie over PFOS.
d’Hollander meet bijzonder hoge concentraties PFOS in de omgeving van de 3M fabriek, tot drie maal hoger dan in 2014 door Europa veilig wordt beschouwd.
De resultaten worden met verschillende overheden gedeeld.
Zwijndrecht ontvangt PFOS-studie
d’Hollander meet bijzonder hoge concentraties PFOS in de omgeving van de 3M fabriek, tot drie maal hoger dan in 2014 door Europa veilig wordt beschouwd.
De resultaten worden met verschillende overheden gedeeld.
2015
DuPont splitst z’n ‘Performance Chemicals’-afdeling af naar een afzonderlijk bedrijf Chemours Company.
Daarbij hoort ook de fluorhoudende chemicaliën (PFAS) verwerkende fabriek in Mechelen.
bron Chemours
DuPont wordt Chemours
Daarbij hoort ook de fluorhoudende chemicaliën (PFAS) verwerkende fabriek in Mechelen.
2017
Een ‘communicatieadvies’ van professor Tytgat, uit 2017, wordt begraven tot 2021.
Lantis stuurde het advies pas half juni van dit jaar (2021) door.
Het klopt dat er sprake is van voortschrijdend wetenschappelijk inzicht in de gevaren van PFOS en andere PFAS chemicaliën, maar het klopt niet dat die kennis er nog niet was in 2017.
In 2017 negeert Lantis alle actuele kennis van het RIVM én het EFSA, ten voordele van stokoude EPA waarden.
VITO gebruikt een referentiedosis van de Amerikaanse EPA uit 2016.
DuPont en Chemours betalen 671 miljoen dollar als schikking voor duizenden rechtzaken aangaande een PFAS lek in de lokale watervoorziening.
bron Reuters
communicatieadvies Tytgat
Lantis stuurde het advies pas half juni van dit jaar (2021) door.
In 2017 negeert Lantis alle actuele kennis van het RIVM én het EFSA, ten voordele van stokoude EPA waarden.
VITO gebruikt een referentiedosis van de Amerikaanse EPA uit 2016.
lek DuPont
2018
Lantis tekent een geheime dading met 3M, waarin beide partijen wederzijds toegevingen doen om een toekomstig geschil uit de weg te gaan.
Het is in dit kader dat 3M € 75.000,- van de € 63 miljoen saneringskosten betaalt aan BAM nv / Lantis, voor de aanleg van een toxisch stort in de vorm van een veiligheidsberm.
bron … zit nog steeds achter een openbaarheid van bestuur slot
Release van de must see documentaire The Devil We Know, over de gevolgen van de PFAS lozingen rond de DuPont fabriek in Parkersburg, West Virginia.
bron The Devil We Know – home page
dading Lantis 3M
Het is in dit kader dat 3M € 75.000,- van de € 63 miljoen saneringskosten betaalt aan BAM nv / Lantis, voor de aanleg van een toxisch stort in de vorm van een veiligheidsberm.
The Devil We Know
2019
Release van Dark Waters.
Een film gebaseerd op de lange, juridische strijd, die advocaat Robert Bilott eind jaren 1990 voerde in de Tennant case tegen DuPont.
bron IMDB
Dark Waters
Een film gebaseerd op de lange, juridische strijd, die advocaat Robert Bilott eind jaren 1990 voerde in de Tennant case tegen DuPont.
2020
In een rapport van oktober 2020, kiest OVAM voor de oude Amerikaanse EPA referentiedosis van 20 ng/kg/dag uit 2016, in plaats van de Europese EFSA referentiedosis van 0,63 ng/kg/dag, die op 17 september 2020 officieel werd vastgelegd.
De juiste waarden, waarvan VITO wel degelijk op de hoogte was:
De nieuwe EFSA referentiedosis is meer dan zestig keer strenger dan de oude EPA referentiedosis uit 2016.
Wie heeft deze keuze gemaakt en op basis waarvan? Dat willen we graag weten.
Lantis is al dertien jaar op de hoogte van het probleem met PFAS maar pas na negen jaar stelde het milieunormen op, toevallig milieunormen die het nét mogelijk maakten om de plannen, die dan al lang getekend waren, uit te voeren.
Nooit heeft BAM nv / Lantis ook maar een seconde stil gestaan om na te denken of het wel een goed idee was te graven naast de zwaar vervuilde 3M-site. Nooit heeft ze iemand gewaarschuwd. Tot op vandaag hebben ze nog steeds geen diepgaande en onafhankelijke toxicologische analyse besteld.
De tijdlijn van de burgerbewegingen (stRaten-generaal, Ademloos en Ringland) verwijzen naar een studie die stelt, dat de gemeten PFOS-waarden in het Vlaamse bloed zich in de lagere middenmoot situeren, vergeleken met andere westerse landen.
De bloedserumwaarden van omwonenden van de 3M-site, uit de doctoraatstudie van Wendy d’Hollander, geven een ander beeld.
OVAM kiest oude referentiedosis
De juiste waarden, waarvan VITO wel degelijk op de hoogte was:
- 4,5 nanogram per week
- 0,63 nanogram per dag
niet 20 nanogram per dag (OVAM)
Wie heeft deze keuze gemaakt en op basis waarvan? Dat willen we graag weten.
Lantis op de hoogte
Nooit heeft BAM nv / Lantis ook maar een seconde stil gestaan om na te denken of het wel een goed idee was te graven naast de zwaar vervuilde 3M-site. Nooit heeft ze iemand gewaarschuwd. Tot op vandaag hebben ze nog steeds geen diepgaande en onafhankelijke toxicologische analyse besteld.
De tijdlijn van de burgerbewegingen (stRaten-generaal, Ademloos en Ringland) verwijzen naar een studie die stelt, dat de gemeten PFOS-waarden in het Vlaamse bloed zich in de lagere middenmoot situeren, vergeleken met andere westerse landen.
De bloedserumwaarden van omwonenden van de 3M-site, uit de doctoraatstudie van Wendy d’Hollander, geven een ander beeld.
VANDAAG
In het VRT-programma De Zevende Dag, verzekert Antwerps burgemeester en parlementair Bart De Wever, dat er op basis van een aantal recente metingen, geen probleem zou zijn op Antwerps grondgebied.
Hij gebruikt daarvoor de resultaten van twaalf metingen, op vier verschillende locaties, die de stad de voorbije weken liet uitvoeren.
Vertrekkend van de nieuwe inzichten van de EFSA en de eerder geciteerde 4,4 nanogram per kilogram lichaamsgewicht zou die norm echter bijna vijf keer lager moeten zijn.
Het drinkwater van Waterlink, dat onder meer in Antwerpen en Zwijndrecht actief is, bleek 38 nanogram PFAS per liter te bevatten.
Dat de nieuwe Europese drinkwaterrichtlijn de lat, ondanks de bevindingen van de EFSA, op 100 nanogram per liter legt, in plaats van 22 nanogram per liter, wijten specialisten aan economische motieven.
Net omdat het drinkwater en het grondwater op heel wat plaatsen hogere concentraties bevatten, zou dat de kosten voor drinkwatermaatschappijen sterk verhogen.
In de lokale biomonitoring die op Linkeroever wordt opgezet, wordt niet gevraagd naar de medische geschiedenis.
Als men weigert om de medische geschiedenis op te tekenen, dan voorkomt men om later eventueel een link te moeten leggen tussen bepaalde ziektebeelden en de PFOS-vervuiling in de omgeving.
Op deze manier worden schadeclaims aan 3M onmogelijk gemaakt. Met dank aan onze Vlaamse overheid kan 3M blijven beweren dat er geen bewijzen zijn.
Tot nu toe weten we nog steeds niet wat de huidige bodem- en grondwaterconcentraties zijn op de 3M-site.
Opvallend is dat er geen informatie is over PFOS en PFAS verspreiding via de lucht, niemand heeft het over luchtemissies.
PFOS en PFAS zijn het gevaarlijkste in bodem en water, maar hoe komen de chemicaliën zo ver van de 3M-site in Zwijndrecht terecht?
Dat kan enkel via de lucht, het grondwater stroomt van het centrum weg, richting Schelde.
uitspraken in de media
Hij gebruikt daarvoor de resultaten van twaalf metingen, op vier verschillende locaties, die de stad de voorbije weken liet uitvoeren.
Vertrekkend van de nieuwe inzichten van de EFSA en de eerder geciteerde 4,4 nanogram per kilogram lichaamsgewicht zou die norm echter bijna vijf keer lager moeten zijn.
drinkwater
Dat de nieuwe Europese drinkwaterrichtlijn de lat, ondanks de bevindingen van de EFSA, op 100 nanogram per liter legt, in plaats van 22 nanogram per liter, wijten specialisten aan economische motieven.
Net omdat het drinkwater en het grondwater op heel wat plaatsen hogere concentraties bevatten, zou dat de kosten voor drinkwatermaatschappijen sterk verhogen.
biomonitoring
Als men weigert om de medische geschiedenis op te tekenen, dan voorkomt men om later eventueel een link te moeten leggen tussen bepaalde ziektebeelden en de PFOS-vervuiling in de omgeving.
Op deze manier worden schadeclaims aan 3M onmogelijk gemaakt. Met dank aan onze Vlaamse overheid kan 3M blijven beweren dat er geen bewijzen zijn.
Tot nu toe weten we nog steeds niet wat de huidige bodem- en grondwaterconcentraties zijn op de 3M-site.
Opvallend is dat er geen informatie is over PFOS en PFAS verspreiding via de lucht, niemand heeft het over luchtemissies.
PFOS en PFAS zijn het gevaarlijkste in bodem en water, maar hoe komen de chemicaliën zo ver van de 3M-site in Zwijndrecht terecht?
Dat kan enkel via de lucht, het grondwater stroomt van het centrum weg, richting Schelde.
English 
Nederlands (België)