25.02.2024 | Grondrecht
Lantis loost PFAS-vervuild grondwater in de Schelde bij bouw Oosterweeltunnel
Volgens milieu- en actiegroepen loost bouwheer Lantis tijdens de bouw van de Oosterweeltunnel PFAS-vervuild grondwater in de Schelde.
Volgens milieu- en actiegroepen loost bouwheer Lantis tijdens de bouw van de Oosterweeltunnel PFAS-vervuild grondwater in de Schelde. Toen minister van Omgeving Zuhal Demir de vergunning verleende, ging zij ervan uit dat Lantis in staat zou zijn het met PFAS verontreinigde grondwater te zuiveren. Dit blijkt echter onterecht, aangezien uit een studie van het Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek (VITO) is gebleken dat Lantis niet alle PFAS kan zuiveren. Het recent gepubliceerde waterarrest van 8 februari 2024 stelt dat minister Demir bij het verlenen van de vergunning meer aandacht had moeten besteden aan de impact van deze PFAS-lozingen op de Schelde.
Milieuverenigingen zoals Actiegroep Leefmilieu Rupelstreek (ALR), Climaxi, Red Onze Kleiputten en Burgerplatform OnzeMobiliteit verwachten na de paasvakantie een uitspraak van de rechter ten gronde. Een jaar eerder, in januari 2023, probeerden deze organisaties de bouw van de tunnel stil te leggen tot VITO haar studie had afgerond. Minister Demir besloot echter de bouwvergunning af te geven zonder op de resultaten van de studie te wachten.
De VITO-studie, die in september 2023 werd gepubliceerd, toont aan dat Lantis niet in staat is om alle PFAS-componenten te meten, laat staan te zuiveren. Dit vormt een probleem, aangezien Lantis de Oosterweeltunnel bouwt in de buurt van de 3M-fabriek, waar niet alleen lange keten PFAS worden geproduceerd, maar ook korte en ultrakorte ketens. Juist deze korte en ultrakorte ketens kunnen volgens VITO niet worden gezuiverd. Deze bevindingen bevestigen de zorgen van de actiegroepen, die stellen dat Lantis al meer dan een jaar korte keten PFAS in de Schelde loost. PFAS verspreiden zich wereldwijd en zijn, eenmaal in het milieu aanwezig, zeer moeilijk en kostbaar te verwijderen uit oppervlaktewater, grondwater en drinkwater.
Het waterarrest van 8 februari 2024, dat voortkomt uit een beroep tegen een vergunning voor het categorie-2 stort van Silvamo in Kortemark, is relevant voor de huidige situatie. Het arrest stelt dat de instanties die de vergunning verleenden, geen aandacht hadden voor de mogelijke impact van PFOS-lozingen op het oppervlaktewater. Dit is problematisch, omdat de Europese Kaderrichtlijn Water vereist dat de kwaliteit van waterlopen tegen 2027 moet verbeteren. Elke extra lozing moet daarom verantwoord en getoetst worden aan deze richtlijn. Volgens de actiegroepen is het arrest een bevestiging dat het lozen van PFAS in de Schelde onaanvaardbaar is zonder grondige evaluatie en waarborgen.
Daarnaast verwijzen de actiegroepen naar een memo van 3M aan OVAM uit 2022, opgesteld door een erkende bodemdeskundige. Deze memo toont aan dat al in 2008-2009 noodzaak bestond om het PFAS-vervuilde grondwater van 3M en de omliggende gebieden te saneren. Door de komst van de Oosterweelwerken werd echter besloten dat een grondige studie van de waterhuishouding rond 3M op dat moment geen zin had, omdat de werken de waterhuishouding volledig zouden verstoren. Zonder de Oosterweelwerken had de PFAS-vervuiling al jaren eerder kunnen worden aangepakt.
