Frankrijk verstrengt PFAS-wetgeving

Frankrijk verstrengt PFAS-wetgeving: nieuwe studie toont impact op zwangere vrouwen en foetussen

01.03.2025 | Grondrecht

De Franse regering heeft een nieuwe wet aangenomen die de blootstelling van de bevolking aan PFAS (per- en polyfluoralkylstoffen) moet verminderen. Deze chemicaliën, vaak omschreven als ‘forever chemicals’, worden al tientallen jaren gebruikt in tal van producten, van waterafstotende kleding tot anti-aanbaklagen. Ondanks hun handige eigenschappen wordt steeds duidelijker hoe schadelijk ze zijn voor zowel het milieu als de volksgezondheid.

Nieuwe wet moet PFAS in consumentenproducten beperken

Op 20 februari heeft de Nationale Assemblee van Frankrijk ingestemd met strengere regelgeving rondom PFAS. Deze wet, die werd ingediend door groene parlementsleden, heeft als doel de verspreiding van deze schadelijke stoffen te verminderen en de industrie verantwoordelijk te stellen voor de kosten van sanering.

De nieuwe regelgeving introduceert een gefaseerd verbod op PFAS in verschillende sectoren:

• Vanaf 2026 worden PFAS verboden in cosmetica, specifieke soorten textiel en skiwax.
• Vanaf 2030 geldt een totaalverbod op het gebruik van PFAS in alle textielproducten.

Het principe van ‘de vervuiler betaalt’ is opgenomen in de wet, waardoor bedrijven financieel aansprakelijk worden voor de sanering van vervuilde gebieden. Opvallend is echter dat keukengerei zoals anti-aanbakpannen niet onder het verbod valt. Dit is vermoedelijk het gevolg van intensieve lobbyactiviteiten vanuit de industrie, met name van grote producenten van huishoudelijke producten.

Wetenschap bevestigt schade: PFAS en de gezondheid van moeder en kind

De schadelijke effecten van PFAS zijn al langer onderwerp van wetenschappelijk onderzoek. Volgens het Franse agentschap voor voedselveiligheid, milieu en arbeid (Anses) zijn deze chemicaliën mogelijk kankerverwekkend en kunnen ze bijdragen aan hormoonverstoring, vruchtbaarheidsproblemen en leverschade.

Een recente studie, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Environment International, brengt nieuwe inzichten over de invloed van PFAS op zwangere vrouwen en hun ongeboren kinderen. Onderzoek uitgevoerd door wetenschappers van het Instituut voor Biowetenschappen in Grenoble wijst uit dat PFAS de werking van de placenta verstoren, wat ernstige gevolgen kan hebben voor de foetale ontwikkeling.

PFAS en de placenta: onderzoek brengt zorgwekkende gevolgen aan het licht

De placenta speelt een essentiële rol in de uitwisseling van voedingsstoffen en zuurstof tussen moeder en kind. Wanneer dit proces wordt verstoord, kan dit complicaties tijdens de zwangerschap veroorzaken en de groei van de foetus beïnvloeden.

Uit de studie blijkt dat PFAS in staat zijn om de morfologie van de placenta te veranderen, wat kan leiden tot een slechtere doorbloeding en een verminderde toevoer van essentiële voedingsstoffen. Dit verhoogt het risico op pre-eclampsie, hoge bloeddruk en een lager geboortegewicht.

Voor het onderzoek werden bloedmonsters geanalyseerd van 367 zwangere vrouwen uit de regio Grenoble. In deze monsters werden 26 verschillende soorten PFAS getest, waarvan 13 varianten betrouwbaar konden worden geanalyseerd. De resultaten toonden aan dat bij vijf van deze PFAS-stoffen alle onderzochte vrouwen meetbare concentraties in hun bloed hadden.

De wetenschappers ontdekten dat hoe hoger de concentratie van PFAS in het bloed van de moeder, hoe lager het gewicht van de placenta. Dit kan directe gevolgen hebben voor de groei en gezondheid van de baby. De studie wijst ook op mogelijke structurele schade aan de placentavilli – microscopische structuren die essentieel zijn voor de opname van zuurstof en voedingsstoffen door de foetus.

Wat maakt dit onderzoek uniek?

Eerder onderzoek, zoals een studie uit Denemarken, richtte zich voornamelijk op een beperkt aantal PFAS-stoffen en gebruikte placenta-gewicht als enige indicator. Deze nieuwe studie is veel breder opgezet en biedt meer gedetailleerde inzichten.

Wat deze studie onderscheidt, is de microscopische analyse van placentale weefsels. Dit maakt het mogelijk om te onderzoeken hoe PFAS de structuur van de placenta beïnvloeden, in plaats van enkel te kijken naar het gewicht. De onderzoekers willen hun werk nu uitbreiden naar een nationale schaal om de betrouwbaarheid van de resultaten te vergroten en te onderzoeken of er een verband is met zeldzame aandoeningen.

Een belangrijke stap, maar is het genoeg?

Hoewel de nieuwe Franse wet een stap vooruit is, blijft de vraag of deze maatregelen voldoende zijn om zwangere vrouwen en hun kinderen daadwerkelijk te beschermen.

Volgens experts is het bijna onmogelijk om jezelf volledig te beschermen tegen PFAS, omdat deze stoffen overal in het dagelijks leven aanwezig zijn: in water, voedsel, kleding en cosmetica. Dit betekent dat individuele voorzorgsmaatregelen onvoldoende zijn en dat strenge wetgeving noodzakelijk is.

Het verminderen van PFAS-uitstoot aan de bron is volgens wetenschappers de enige manier om de blootstelling effectief te verlagen. Door verboden in te voeren op de productie en het gebruik van PFAS, wordt niet alleen de volksgezondheid beschermd, maar wordt ook voorkomen dat toekomstige generaties aan dezelfde risico’s worden blootgesteld.

Wat moet er nog gebeuren?

Frankrijk is een van de eerste landen in Europa die stappen onderneemt om PFAS op grote schaal te beperken. Toch blijven er kritische hiaten in de regelgeving:

• Keukengerei blijft buiten schot, ondanks het bekende risico van PFAS in anti-aanbaklagen.
• Waterzuivering en bodemsanering worden niet voldoende aangepakt, waardoor de bestaande vervuiling blijft doorwerken.
• Europese coördinatie ontbreekt, terwijl PFAS-vervuiling een grensoverschrijdend probleem is.

De wetgeving in Frankrijk kan dienen als een voorbeeld voor andere Europese landen, maar moet verder worden aangescherpt. Internationale samenwerking en strengere Europese normen zijn essentieel om ervoor te zorgen dat PFAS niet alleen uit specifieke producten verdwijnen, maar uit het milieu als geheel.

Conclusie: strengere regels zijn onmisbaar voor een gezondere toekomst

De nieuwe Franse wet is een belangrijke stap in de goede richting, maar de strijd tegen PFAS is nog lang niet gestreden. Wetenschappelijk onderzoek toont steeds duidelijker aan hoe schadelijk deze stoffen zijn voor de volksgezondheid, vooral voor kwetsbare groepen zoals zwangere vrouwen en hun ongeboren kinderen.

Om een echte impact te hebben, moeten regeringen niet alleen specifieke producten verbieden, maar ook de volledige productie en lozing van PFAS stopzetten. Zonder strengere regels en een internationaal gecoördineerde aanpak blijft de dreiging van deze ‘forever chemicals’ voortbestaan.

De gezondheid van toekomstige generaties hangt af van de keuzes die we vandaag maken. Het is tijd dat overheden, industrieën en burgers gezamenlijk actie ondernemen om PFAS voorgoed uit ons milieu te bannen.

BRON:
https://apache.be/2025/03/01/regulering-van-pfas-kwestie-van-milieurechtvaardigheid