Soms komt protest niet van de straat, maar van een gemeenteraad.
08.06.2025 | Grondrecht
Voor het eerst dient de gemeente Stabroek bezwaar in tegen een lozingsaanvraag van afvalverwerker Indaver. Niet tegen eender wat — maar tegen de geplande lozing van ultrakorte PFAS, waaronder het inmiddels beruchte TFA. Een stof zo klein dat ze dwars door filters glipt, en zo hardnekkig dat ze tot in onze cellen doordringt.
Het is een opmerkelijke kentering. Jarenlang liep het lokale bestuur keurig mee in het spoor van een gewestelijk beleid dat vergunningen uitdeelt alsof het om broodjes gaat. Maar deze keer is er verzet. De aanpassing die Indaver vroeg — een rechtzetting, heet dat dan — zou toelaten om stoffen te lozen die net daarom uit de vorige vergunning waren geschrapt. Stabroek zegt: niet met ons.
En gelijk hebben ze.
Terwijl Nederland en Wallonië een drinkwaternorm hanteren van 2,2 microgram per liter voor TFA, versoepelde Vlaanderen eind vorig jaar de norm tot 15,6. Zes keer zo veel. In plaats van beter te beschermen, maakte de Vlaamse overheid het zichzelf makkelijker. Wetenschap die wees op gezondheidsschade bij vruchtbaarheid, lever en nieren werd genegeerd. Of erger: ingecalculeerd.
Indaver beweert dat ze werken met de beste beschikbare technologie en dat er geen negatieve impact zal zijn. Maar als de technologie zó goed is, waarom is er dan überhaupt een lozing nodig? Waarom de vraag om uitzonderingen? En vooral: waarom moet een gemeente zich verzetten tegen een praktijk die, als we het voorzorgsbeginsel ernstig nemen, simpelweg verboden zou moeten zijn?
Wat hier gebeurt, is symptomatisch voor het bredere PFAS-beleid in Vlaanderen: een beleid van afzwakking, vergunningen op maat, en een overheid die eerder industrieel gemak dan volksgezondheid verdedigt. De burger mag filters kopen, zich bezorgd maken over bloedwaarden, en zich ‘persoonlijk informeren’ over risico’s — maar op het niveau waar beslissingen genomen worden, blijft alles verbazingwekkend soepel voor wie loost, stookt of vervuilt.
Climaxi haalde samen met buurtbewoners vijftig bezwaarschriften op. Vijf keer zoveel waren er mogelijk geweest, mocht de Vlaamse overheid haar burgers actiever informeren in plaats van juridische procedures te verstoppen achter vage publicaties. Het is de moed van burgers die de democratische legitimiteit van milieubeleid overeind houdt. Niet de inspectieverslagen. Niet de bedrijfspresentaties. Niet de woordvoerders van ministers die “geen reden tot bezorgdheid” blijven herhalen als een gebed zonder eind.
De vraag die boven Stabroek hangt, is eenvoudig: wie bepaalt welke risico’s aanvaardbaar zijn? De burger die ermee moet leven? Of de vergunningverlener die de papieren tekent?
Het antwoord op die vraag zal bepalend zijn voor hoe we omgaan met een van de grootste milieuschandalen van deze generatie. Als Stabroek kan opstaan, waarom dan geen andere gemeenten? Waarom geen gewest dat stopt met uitvluchten zoeken, en begint met saneren, verbieden, afbouwen?
We hebben lang genoeg geluisterd naar de excuses van de vergunde vervuiler. Het is tijd dat de stem van de omwonende, de ouder, de arts, de gemeenteraad weerklank krijgt in het beleid.
Stabroek zegt stop. Laten we luisteren. En volgen.
